Paderewski Ignacy Jan

   1860-1941             

  Polski pianista, kompozytor, mąż stanu. Studia muzyczne odbył w 1872-1878 w konserwatorium warszawskim, w 1878-1881 prowadził w tej uczelni klasę fortepianu. W 1881 rozpoczął studia kompozytorskie u F. Kiela i H. Urbana w Berlinie. Następnie doskonalił grę fortepianową u T. Leszetyckiego w Wiedniu. Debiutował jako pianista w 1887 w Wiedniu, zdobywając światowy rozgłos.

Występował w większości krajów Europy, obu Ameryk, w Afryce, Australii. W 1896 zamieszkał na stałe w willi Riond Bosson w Morges (Szwajcaria). W 1910 ufundował w Krakowie Pomnik Grunwaldzki. W 1913 osiedlił się w Ameryce, spędzając w Morges miesiące letnie.

W 1917-1919 jako członek Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu podjął działalność polityczną na międzynarodowym forum dyplomatycznym na rzecz odrodzenia państwa polskiego, odbywając m.in. podróż do USA. Dzięki jego osobistemu zaangażowaniu prezydent W. Wilson umieścił sprawę polską w trzynastym punkcie swego orędzia dotyczącego pokoju po zakończeniu I wojny światowej.

Współorganizował ochotnicze oddziały polskie w USA. Współzałożył, wraz z H. Sienkiewiczem, Komitet Pomocy Polakom Ofiarom Wojny w Vevey i Polish Relief Fund w Londynie. W czasie świąt Bożego Narodzenia 1918 przybył do Poznania, co stało się impulsem do wybuchu powstania wielkopolskiego.

Od 16 I 1919 do 9 XII 1919 pełnił funkcję premiera i ministra spraw zagranicznych. W czerwcu tegoż roku podpisał w imieniu Polski traktat wersalski. W latach 1920-1921 był stałym przedstawicielem Polski w Lidze Narodów. Następnie wycofał się z życia politycznego. W 1936, wraz z W. Sikorskim, założył Front Morges.

W czasie II wojny światowej, od 1940, był przewodniczącym Rady Narodowej w Londynie, pełniącej rolę emigracyjnego parlamentu. Wielokrotnie odznaczany, m.in. Wielkim Orderem Oficerskim Legii Honorowej i Order of British Empire. Po śmierci pochowany na cmentarzu dla zasłużonych Arlington w Waszyngtonie. W 1992 prochy Paderewskiego zostały sprowadzone do Polski i złożone w krypcie katedry warszawskiej.

Jego romantyczny, nacechowany silnym emocjonalizmem, patosem i dostojeństwem styl wykonawczy wywarł silny wpływ na całe pokolenie pianistów. Do jego uczniów należeli: H. Sztompka, S. Szpinalski, Z. Stojowski.

W twórczości kompozytorskiej największe znaczenie ma jego muzyka fortepianowa, w tym Koncert fortepianowy a-moll opus 17 (1888), Fantazja polska na fortepian i orkiestrę opus 19 oraz Sonata fortepianowa es-moll opus 21 (1903) i Wariacje fortepianowe es-moll opus 23 (1903), ponadto opera Manru (Drezno 1901), cykl pieśni do poezji C. Mendèsa (1903).

1937-1940 opracował wraz z L. Bronarskim i J. Turczyńskim wydanie Dzieł Wszystkich F. Chopina, opublikowane po wojnie przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne.