Od roku Nazwa ulicy
1945 Józefa Bema
przed 1945 Moltkestrasse

 

JÓZEF ZACHARIASZ BEM

17 III 1794 - 24 II 1850

Ur. 17 III 1794 w Tarnowie, zm. 24 II 1850 w Aleppo ( Syria), wybitny oficer artylerii i teoretyk, generał wojsk pol., węg. i tur. Po studiach wojsk. w szkole artylerii i inżynierii brał udział w wyprawie na Moskwę 1812 i w obronie Gdańska; pracował w dziedzinie teorii i konstrukcji rakiet. W Królestwie polskim za działalność w Wolnomularstwie Narodowym został 1822 zdegradowany i wydalony z wojska. Mimo cofnięcia tej decyzji podał się wkrótce do dymisji i przeniósł się do Galicji (przebudował Ossolineum we Lwowie). W czasie powstania listopadowego odznaczył się brawurowym kierowaniem artylerią pod Iganiami i Ostrołęką oraz podczas obrony Warszawy uzyskując stopień gen. brygady; występował przeciw Skrzyneckiemu i był za odebraniem mu naczelnego dowództwa. Na emigracji we Francji związał się z Hotel Lambert, był jednym z założycieli Tow. Historyczno-Literackiego w Paryżu oraz członkiem tajnego Związku Jedności Narodowej. Usiłował zorganizować emigrację wojsk. we Francji, próbował stworzyć legię pol. w Belgii, Egipcie i Portugalii, tymi posunięciami ściągnął na siebie zamach ze strony niezadowolonych oficerów ( P. Pasierbski), a także aresztowanie przez władze portug. W okresie Wiosny Ludów przybył do Lwowa w celu wywołania powstania w Galicji; wobec niepowodzenia, we wrześniu 1848 objął kierownictwo obrony rewol. Wiednia przed wojskami cesarskimi; jego dziełem była gwardia ruchoma, do której powołano robotników i czeladź rzemieślniczą. Po upadku Wiednia odegrał wybitna rolę w obronie rewolucji węg. 1848-49; objął dowództwo nad armia węg. w Siedmiogrodzie i Banacie, odnosząc szereg świetnych zwycięstw nad wojskami austr. i ros. Uwielbiany przez żołnierzy, nazywany przez nich „ojcem Bemem”, starał się pozyskać chłopska ludność Siedmiogrodu- zarówno Węgrów, jak i Rumunów. Pod koniec wojny powołany przez L. Kossutha na naczelnego wodza armii węg., 9 VIII 1849 poniósł klęskę pod Temesvarem ( Timisoara). po upadku rewolucji przeszedł na terytorium Turcji, przyjął islam i jako Murat Pasza służył w armii tur.; internowany w Aleppo, obronił miasto przed oblężeniem Beduinów. Zmarł na malarię. Autor prac z zakresu matematyki, wojskowości i historii, m. in. pracy w języku francuskim W 1929 sprowadzono prochy Bema do Polski i złożono w mauzoleum w Tarnowie.